ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Το να γνωρίζεις την ιστορία σου δε σημαίνει ότι στρέφεσαι εναντίον της επικράτειας στην οποία ανήκεις, ασχέτως εθνότητας, ούτε αυτής στην οποία πρόστρεξες να επιβιώσεις, ασχέτως αν είναι το έθνος σου. Απεναντίας στα μάτια και τη συνείδηση της εκάστοτε υψώνεσαι ως ίσος προς ίσο, αντί ως κολίγος στη μεν, όταν είσαι αυτόχθων, ή ενός κατώτερου Θεού της δε, καθώς το βιώνουμε. Έχουμε ιστορία και κάθε δικαίωμα που απορρέει από αυτή, αν γίνουμε γνώστες της, να διεκδικήσουμε από τους μεν και τους δε να συνετιστούν.

Όσο για τους μεν άλλο οι σχέσεις του χθες και άλλο οι σχέσεις του σήμερα. Αν διδασκόμαστε και διδάσκομε σωστά το χθες  γινόμαστε πιο σοφοί, βρίσκουμε και τις λύσεις που παρακάμπτουν θέσεις ισχύος της βαρβαρότητας του χθες. Εγώ συστήνω καιρός να αρχίσουμε να σκεπτόμαστε. Ποτέ δεν είναι αργά.

Τηλέμαχος Λαχανάς

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

     Κυκλοφόρησε η επανέκδοση του βιβλίου «Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1878 ΣΤΟ ΛΥΚΟΥΡΣΙΟ ΤΗΣ ΑΝΩ ΗΠΕΙΡΟΥ» με Πρόσθετα στοιχεία.

     Για όσους είχαν προμηθευτεί την πρώτη έκδοση διευκρινίζουμε ότι με την εν λόγω επανέκδοση θα γίνουν γνώστες ακόμα μιας λίστας με 128 ονόματα επαναστατών οι οποίοι είχαν κατορθώσει να περάσουν και να εγκατασταθούν στην Κέρκυρα. Επίσης την μνεία που γίνεται από τον άλλοτε γνωστό λαογράφο, ποιητή και παραμυθά Χρήστο Χρηστοβασίλη, στοιχεία από τους Κερκυραίους μελετητές Ν.Γ. Ασπιώτη και Μ. Κ. Καμονάχου, στοιχεία μέσα από το βιογραφικό του αείμνηστου Κρητικού Κωνσταντίνου Τριτάκη, τότε οπλαρχηγός της επανάστασης, νέα σχόλια για την επανάσταση από την αλβανική ιστοριογραφία και άλλα. Επίσης άρθρα στην εφημερίδα «ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΑΛΒΑΝΙΑΣ» που αποδεικνύουν  ότι την εν λόγω περίοδο στόχος των Αλβανών ήταν μεν η ανεξαρτησία αλλά υπό την ηγεμονία των Τούρκων, γεγονός που εκθέτει την τότε ελληνική διπλωματία.

     Τα πρόσθετα στοιχεία πάρα πολλά, αξιόλογα όμως τα συμπεράσματα και τα σχόλια εκ μέρους του συγγραφέα. Επίσης η αξιολόγηση του βιβλίου εκ μέρους δύο πασίγνωστων προσωπικοτήτων, όπως οι κ. Φ. Μάλλιος και Ν. Υφαντής.

     Όποιος επιθυμεί να προμηθευτεί το βιβλίο ας έρθει σε επαφή με το τηλέφωνο του συγγραφέα 697 55 44 877 ή με το email tlahanas@gmail.com 

  

  

   

«ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΚΑΙ ΠΑΡΩΝ ΕΠΙΜΕΝΟΝΤΑΣ»

Είναι το τέταρτο βιβλίο μου που προσφέρεται στον αναγνώστη από τις εκδόσεις «OSTRIA»

   Πρόκειται για την μεταπολιτευτική ιστορική διαδρομή μιας καθαρόαιμης Ελληνικής Κοινότητας στην Αλβανία, όπως την έζησα από το 1990 και μετά. Μιας Κοινότητας η οποία αν και ήταν παρόν σε όλους τους αγώνες του γένους για την ανεξαρτησία και την ελευθερία του, μάλιστα με περισσότερες ανθρωποθυσίες από κάθε άλλη Ελληνική Κοινότητα, έμεινε έξω από τον εθνικό κορμό, έρμαιο των εθνικιστικών εξάρσεων ενός έθνους που, έστω και αν ευθύνονταν τα καθεστώτα, ήταν και μόνο του όμηρος ενός φεουδαρχικού συστήματος. Και αν η Κοινότητα αυτή στον δεύτερο πόλεμο προσέφερε το μέγιστο για την απελευθέρωση αυτού του έθνους και την αναγέννηση της επικράτειας στην οποία ανήκει, μάλιστα κατορθώνοντας ένα ποσοστό να αποκτήσει και κάποια προνόμια, η μετά το 1990 εποχή έφερε τα πάνω κάτω.

   Οι ισορροπίες χάλασαν και η Κοινότητα, ήδη από χρόνια στο περιθώριο από τον εθνικό κορμό, βρέθηκε στο σταυροδρόμι απροστάτευτη  και χωρίς να ήταν σε θέση να προσανατολιστεί, να απαιτήσει και να διεκδικήσει δικαιώματα. Μάλλον αυτοί που ανέλαβαν να την εκπροσωπήσουν, πιθανών υπό την ευλογία και των δύο κυβερνήσεων καθώς απεδείχθη ότι και την Ελλάδα ενδιέφεραν οι σχέσεις καλής γειτονίας με την Αλβανία και μόνο, άπειροι στο να χειριστούν τις καταστάσεις που διαμορφώθηκαν αφέθηκαν στο «όσα σέρνει ο άνεμος». Και οι καταστάσεις διαμορφώθηκαν έτσι που ενώ ο χώρος συρρικνώνεται ιδιοκτησιακά και αλλοιώνεται δημογραφικά η Κοινότητα, που ήδη αιμορραγεί από διχασμό, τείνει προς μετανάστευση χωρίς επιστροφή.

   Αυτά είναι τα μηνύματα που ο αναγνώστης  θα κομίσει μέσα από το εν λόγο βιβλίο. Ασχέτως αν προβάλλονται από αφηγήσεις, ή σχόλια και άρθρα μου σε τοπικές εφημερίδες, πείθουν γιατί ήμουν παρών, τα έζησα και μαζί όσο μπόρεσα αγωνίστηκα για το σωστό. Έστω και αν κάποιος θελήσει να τα αμφισβητήσει τον παραπέμπω στο «αποτέλεσμα».
   Και το αποτέλεσμα δυστυχώς είναι αποθαρρυντικό. Όπως αναφέρω και στο βιβλίο, «οι Αλβανοί εγκαθίστανται στα παράλια κατά χιλιάδες, βήμα-βήμα και στις καθαρά μειονοτικές περιοχές. Οι 3 πόλεις που θεωρούνταν πρωτεύουσες των μειονοτικών περιοχών, οι Α. Σαράντα, το Δέλβινο και το Αργυρόκαστρο, αλβανοποιήθηκαν σε ποσοστό περίπου 90%, βήμα-βήμα δημιουργούνται νησίδες και στα χωριά μας. Τα λιβάδια, όπου και αν βρίσκονται στον χώρο μας, πέρασαν με νόμο στα χέρια των «δήθεν» πρώην αγάδων οι οποίοι βήμα-βήμα διεκδικούν και την υπόλοιπη καλλιεργήσιμη γη». Είναι πια γεγονός ότι σήμερα η «Ελληνική Μειονότητα» από Μειονότητα στην Αλβανία μετατράπηκε σε Μειονότητα στον φυσικό χώρο της.

   Το ιδιαίτερο αυτού του βιβλίου είναι ότι πέραν των προβληματισμών γίνεται και αναφορά για όσα  κατόρθωσα να φέρω εις πέραν μόνος μου, φυσικά προς όφελος της Κοινότητας. Και όχι μόνο, προβάλω συμβουλές και προτάσεις που παραμένουν και σήμερα επίκαιρες, αν τυχών η πολιτική και η τοπική εκπροσώπηση μπορέσει να προσγειωθεί στα προβλήματα της Κοινότητας και του χώρου γενικότερα.

   Για να προμηθευτεί κάποιος το βιβλίο πρέπει να επικοινωνήσει μαζίμου στο 6975544877. 

ΤΟ ΒΟΔΙΝΟ ΤΗΣ ΠΑΝΩ ΔΡΟΠΟΛΗΣ

    Καθρεπτίζει σελίδες από το ιστορικό του χωριού μου συνδυάζοντας το με το ιστορικό της ευρύτερης περιοχής. Λέγω σελίδες γιατί άφησα γεγονότα για τα οποία χρειάζεται η συνεργασία όλων των φατριών του χωριού ώστε το βιβλίο να γίνει η βίβλος στην οποία να βρίσκουν τον εαυτόν τους αυτοί που ξενιτεύτηκαν σε δύσκολες περιόδους, αυτοί μου παραμένουν ή θα επιστρέψουν στο χωριό και αυτοί που ξενιτεύτηκαν τελευταία και δεν σκέπτονται την επιστροφή.

    Και για αυτό το βιβλίο σας προβάλω το κείμενο της αξιολόγησης του πρώην φιλόλογου και αξιοσέβαστου συμπατριώτη μου Αριστείδη Μπούζη:

   Ξεφυλλίζοντας το βιβλίο του Τηλέμαχου Λαχανά «ΤΟ ΒΟΔΙΝΟ ΤΗΣ ΠΑΝΩ ΔΡΟΠΟΛΗΣ». Όταν ο κάθε βορειοηπειρώτης αναγκαστικά εγκαταλείπει το αγαπημένο του χωριουδάκι, όπου και αν πάει, την άγκυρα της ζωής του την αφήνει πάντα εκεί στην γενέτειρα, γνωρίζοντας πως κάποια στιγμή με όλη την θέληση θα επιστρέψει ξανά εκεί απ’ όπου έφυγε μεν σωματικά αλλά έζησε και ζει ψυχικά. Αυτή λοιπόν η άγκυρα είναι που γίνεται σαν ο μίτος της Αριάδνης και τον οδηγεί στον ποθητό επαναπατρισμό…. «Ας γνώρισα τόπους και χώρες μ’ ανθρώπους πιο ευνοούμενους από τον Θεό. Εγώ θα παρακαλούσα η ψυχή μου να επιστρέψει στο Βοδίνο της Πάνω Δρόπολης…» όπως αποδίδει και τον τίτλο του νέου βιβλίου του ο Βοδινιώτης συγγραφέας Τηλέμαχος Λαχανάς, τυπικός βορειοηπειρώτης.

     Όπως μια εργατική μέλισσα περνάει από χιλιάδες λουλούδια και άνθη να συσσωρεύσει γύρη την οποία μετατρέπει σε μέλι έτσι και ο συγγραφέας Τ. Λαχανάς, ακούραστα, έμασε την πρώτη ύλη για την πολεοδόμηση του βιβλίου του ψάχνοντας σε διάφορες βιβλιοθήκες, ξεφυλλίζοντας παλιά και καινούργια βιβλία, συλλογές εφημερίδων και περιοδικών, επισκέπτοντας διάφορα αρχεία και μουσεία, ανιχνεύοντας ιστορικό-κοινωνικά ντοκουμέντα που παρείχαν πληροφορίες από ολόκληρες εποχές, από την αρχαιότητα μέχρι την σημερινή επικαιρότητα κ.α. Μεγάλη όμως αξία του βιβλίου είναι το ότι ο συγγραφέας συνειδητοποίησε έγκαιρα την αναγκαιότητα να προσκομίσει όσο πιο πολλές πληροφορίες από τους ηλικιωμένους συγχωριανούς του που

σαν ολόκληρο το καθεστώς της δικτατορίας του προλεταριάτου της Αλβανίας και που είναι σχεδόν οι τελευταίοι μάρτυρες εκείνης της εποχής. Ο συγγραφέας κάνει επίσης έκκληση σε κάθε συγχωριανό του, κι’ όχι μόνο, να προσπαθήσουν όλοι, όσο μπορεί ο καθένας, να ρίξουν στο χαρτί ότι ιστορικά γεγονότα έζησαν, παραδόσεις, ήθη κι’ έθιμα που μνημονεύονται, προτού μας παρασύρουν τα ρεύματα του μοντερνισμού κ.λ.π.

     Αιώνες τώρα η ζωή συνεχίστηκε και στο Βοδίνο χωρίς διακοπές. Όμως η γραπτή ιστορία του έχει αρκετά κενά για πολλούς και διάφορους λόγους. Ένα είδος κενού όμως είναι και η παραχάραξη της ιστορίας, η πλαστογραφία, οι ανακρίβειες και οι αναλήθειες οι οποίες προσπαθούν πάντοτε να δημιουργούν την λήθη. Να γιατί όπως τονίζει ο συγγραφέας αυτού του βιβλίου πρέπει να ξαναγράψουμε την ιστορία σωστά για να μάθουν οι ερχόμενες γενιές την αληθινή ιστορία του χωριού μας. Ο πνευματικός αναβρασμός της ψυχής του καθενός θα επιφέρει την αληθινή ιστορία στο προσκήνιο αλλά…ο συγγραφέας συνιστά προσοχή να επανορθώσουμε χωρίς να κινδυνεύουμε από την αντίστοιχη, την αντίπλευρη μεριά, χωρίς να μπούμε στο δρόμο της διχόνοιας, του παραλογισμού, της διάσπασης και άλλων τέτοιων κινδύνων που πρέπει να τους αποφεύγουμε με κάθε θυσία και τρόπο.

     Εκτός από τις απαραίτητες αφιερώσεις και τον σύντομο πρόλογο που διαβάζονται με ευχαρίστηση ο συγγραφέας μπαίνει αμέσως στο πρώτο κεφάλαιο προσκαλώντας τον αναγνώστη του σε μια σπουδαία ξενάγηση, σε μια εικονική περιήγηση του πρώτου ορόφου ενός περισπούδαστου μουσείου.    

     Ιδιαίτερα σε αυτό το κεφάλαιο ο συγγραφέας νοιώθει άνετα γιατί είναι στα «χωράφια» του, στην τοπογραφία και τοπογραφικά που είναι και το επάγγελμα του. Η πέννα εδώ γλιστράει εύκολα, όπως λέμε ροβολάει άνετα, με σιγουριά και βεβαιότητα, με επιστημονικά δεδομένα και ξεκάθαρη έκφραση. Ανεβοκατεβαίνει  στις βουνοκορφές, στις λοφοκορυφές, στα πλάγια και στα σιάδια, στους χείμαρρους και λάκκους, στα ποτάμια και τον κάμπο.

     Μετά την παρουσίαση των συνόρων του Βοδίνου που είναι κτισμένο πάνω σε μια ημιορεινή λοφοκορφή με μια εντυπωσιακή τοποθεσία ο συγγραφέας, σαν να είναι καθισμένος σε ένα Βοδινιώτικο μπαλκόνι, δείχνει στον αναγνώστη του όλο το χώρο της Δερόπολης, και όχι μόνο. Η κοιλάδα του Δρύνου, της Δερόπολης ή Δρυϊνούπολης κείτεται φαρδιά πλατιά προφυλαγμένη από δυο μεγάλες οροσειρές δεξιά και αριστερά της. Γρήγορα ο συγγραφέας παρουσιάζει στον αναγνώστη τα γραπτά ντοκουμέντα από απλά μέχρι τα περίπλοκα.

     Την περιγραφή της κοιλάδας, μιας από τις πιο ωραίες της Ελλάδας, την αφήνει να την εκφράσει ο Έλλην φαντάρος του πολέμου του 40, που συγκρίνει την κοιλάδα με «ΠΕΡΙΒΟΛΙ ΤΩΝ ΘΕΩΝ με ένα πελώριο στάδιο που’ χει κερκίδες τα γύρω βουνά και θεατές αμέτρητα Ελληνικά χωριά καθισμένα στις δύο πλευρές του».

     Ένα χαρακτηριστικό της «πολεοδόμησης» του βιβλίου «ΤΟ ΒΟΔΙΝΟ ΤΗΣ ΠΑΝΩ ΔΡΟΠΟΛΗΣ» είναι ότι ο συγγραφέας την ύλη των κειμένων που παρουσιάζει την έχει επικεντρώσει σε 4 κεφάλαια. Το κάθε κεφάλαιο ασφαλώς περιέχει το κυριότερο θέμα αλλά δεν επιμένει το θέμα να είναι αποκλεισμένο και από τα άλλα κεφάλαια. Έτσι ο αναγνώστης πότε νοιώθει πως είναι μέσα σε μια μουσειακή αίθουσα και διαβάζει, γνωρίζει, φορτώνεται με ιστορικές και κοινωνικές και κοινωνιολογικές πληροφορίες και πότε νοιώθει τον εαυτό του έξω στο μπαλκόνι και αγναντεύει όλο το χώρο και μαζί παίρνει πληροφορίες για αυτό το χώρο.

     34 χ.μ. είναι το μάκρος της κοιλάδας της Δρόπολης και το πλάτος πολυδιάστατο. Όμως αυτός ο σχετικά στενός χώρος είναι μια πελώρια σκηνή που διαχρονικά παίχτηκαν ατέλειωτα δράματα. Κοντινός ο χώρος, τον βλέπεις από ένα Βοδινιώτικο μπαλκόνι, όμως ο χρόνος αυτού του χώρου είναι μακρύς. Ο συγγραφέας φέρνει ιστορικά ντοκουμέντα, γραπτά από διάφορους μελετητές που τα ίχνη της ανθρώπινης ύπαρξης βρίσκονται στην μεσολιθική περίοδο (10.000-6.000 π.Χ.), ενώ εκείνα της νεολιθικής περιόδου (6.000-3.000 π.Χ.). Ίχνη βρέθηκαν και από την περίοδο του χαλκού (2.100-1.100 π.Χ.). Η ζωή ρέει, ρέει και ο χρόνος και έρχεται η εποχή του σιδήρου που φαίνεται να είναι πιο έντονη. Στο Παλιόκαστρο του Βοδίνου επιβεβαιώνεται η ζωή στην εποχή του σιδήρου, κάπου εκεί στον 8^ο-7^ο αι. π.Χ., ενώ στο Λάμποβο τον 6^ο αι. π.Χ. Στο Καστρί του Σελλειού τα ευρήματα φθάνουν μέχρι τον 5^ο αι. π.Χ. Καθώς περνούν οι εποχές εμφανίζονται με τη σειρά διάφορα Ελληνικά φύλα προπάτορες των οποίων ήταν διάφορα Πελαζγικά φύλα, όπως αναφέρει ο συγγραφέας στηριζόμενος στα ιστορικά ντοκουμέντα και σε διάφορες μελέτες ξένων και ελλήνων επιστημόνων μεσαίας και ανωτέρας παγκόσμιας εμβέλειας. Αξίζει να τονιστεί η προσπάθεια του συγγραφέα να είναι όσο πιο αντικειμενικός, όσο πιο κοντά στην αλήθεια, στην πραγματικότητα παραμερίζοντας κάθε ίχνος υποκειμενικότητας.

     Μια σπουδαία ιδιαιτερότητα του βιβλίου που κρατάτε στο χέρι σας είναι ότι η κάθε περιγραφή ή η  κάθε επιστημονική προσέγγιση εικονογραφείται, καθρεπτίζεται με τέχνη ώστε ο αναγνώστης κάθε επιπέδου να μπορεί να προσανατολίζεται εύκολα, να μπαινοβγαίνει στους λαβύρινθους της ιστορίας άνετα και χωρίς δυσκολίες.

     Με έξυπνο τρόπο ο συγγραφέας κατορθώνει να κάνει τον αναγνώστη εκεί που διαβάζει το βιβλίο εικονικά να πιάνει θέση πότε σε μια μουσειακή αίθουσα, αλλά πιο πολύ να κάθεται σε ένα Βοδινιώτικο μπαλκόνι και ότι διαβάζει στις σελίδες του να το βλέπει συγκεκριμένα μπροστά στα μάτια του, για εκείνους που γνώρισαν το Βοδίνο. Αυτή λοιπόν η σπάνια στρατηγική τοποθεσία του Βοδίνου δίνει ένα μεγάλο προτέρημα στον συγγραφέα να ξεφεύγει από τα στενά σύνορα του χωριού του και να απλώνεται ευρύτερα στο χώρο, σε όλη την επιφάνεια που πιάνει η όραση, που πιάνει το μάτι όπως λέμε εμείς. Όντως καλός γνώστης της αρχαιολογίας, της ιστορίας και της τοπογραφίας ο Τηλέμαχος Λαχανάς το νοιώθει και σαν καθήκον να αφήσει γραπτές τις γνώσεις του παρακαταθήκη στις γενιές που μεγαλώνουν και που έρχονται στο μέλλον. Του χρειάστηκαν πολλές ολόκληρες μέρες και μισές από τις νύχτες του διαβάζοντας, μελετώντας, γράφοντας και σβήνοντας ολόκληρα κείμενα και κατόρθωσε να παρουσιάσει επιλεγμένες αλήθειες επιστημονικά τεκμηριωμένες. Όποιο θέμα ανήκει στην τοπογραφία, στην αρχαιολογία, ακόμα και στην ιστορία, αποτελούν αναμφισβήτητο υλικό και σταθερό περιεχόμενο, τον κορμό του ιστορικού του χωριού Βοδίνο της Πάνω Δρόπολης. Οι επόμενοι μπορούν και πρέπει να συμπληρώσουν τις άλλες πτυχές της ζωής που είναι πολλές και διάφορες. Έτσι θα εμπλουτιστεί και θα γραφτεί το ιστορικό του χωριού πληρέστατο και σωστό.

     Μετά από αυτή την απαραίτητη παρένθεση ας γυρίσουμε ξανά στο Βοδινώτικο μπαλκόνι και ας κάνουμε ένα ρετρό, αναφορές στην ιστορία έχοντας μπροστά μας έναν σπουδαίο πίνακα εικονογράφησης, υλικό και αντικειμενικό που αποτελεί σπάνιο φαινόμενο.  …Λίγα μέτρα δεξιά μας περνούσε ο ανηφορικός δρόμος που σε έβγαζε στο Παλιόκαστρο που ανήκει στον 8^ο ή μάλλον στον 7^ο αι. π.Χ. και θεωρείται το πρώτο οχυρωματικό έργο της κοιλάδας της Δρόπολης. Έτσι δίνεται το έναυσμα στον αναγνώστη να διαβάσει και να πληροφορηθεί για σπουδαία στοιχεία του μεγάλου αυτού Κάστρου που ονομάζεται Παλιόκαστρο και περικλείει μια επιφάνεια πάνω από 3 στρέμματα κ.λ.π.  …Βλέπετε εκεί κάτω, λίγο πιο βορειοανατολικά, στις Μαγούλες δηλ; Ακριβώς εκεί που ο λόφος υποκλίνεται στον κάμπο; Βλέπετε δυο λοφίσκους, ο μεγαλύτερος είναι περιμέτρου 17 μ. και ύψους 3.10 μ. ενώ ο δεύτερος είναι λίγο πιο μικρός; Ε αυτοί οι δυο λοφίσκοι είναι οι λεγόμενοι Τύμβοι του Βοδίνου, δηλ. τάφοι ομαδικοί εκείνων που πρωτοκατοίκησαν την κοιλάδα αυτή.

     Έτσι δίνεται η ευκαιρία στον αναγνώστη να μάθει πολύ σπουδαίες λεπτομέρειες για αυτούς τους Τύμβους που στην παγκόσμια βιβλιογραφία αναφέρονται από διάφορους αντικειμενικούς μελετητές αλλά δεν λείπουν και οι υποκειμενιστές, άλλωστε γνωρίζουμε πως υπάρχουν και οι πλαστογράφοι και οι παραχαράκτες της ιστορίας. Έτσι λοιπόν στο τρίτο κεφάλαιο του βιβλίου ο αναγνώστης θα πάρει πάμπολλες χρήσιμες και λεπτομερειακές πληροφορίες για τους Τύμβους του Βοδίνου και όχι μόνο, καταλήγοντας και ουσιαστικά στην τελική διαπίστωση του συγγραφέα πως: «Η ομοιότητα των Τύμβων της κοιλάδας μας με τύμβους σε κέντρα του Μυκηναϊκού πολιτισμού καθώς και τα ευρήματα που επίσης ανήκουν στον εν λόγο πολιτισμό αποδεικνύουν την ομοιότητα των φύλων, τις εμπορικές σχέσεις μεταξύ τους και ασφαλώς την μοναδική γλώσσα που δεν ήταν παρά η Ελληνική».

     Ψηλά από τους πρόποδες της Μουργκάνας, κοντά στην Κοσοβίτσα, πηγάζει ο Ξεριάς, λίγο πιο κάτω ενώνεται με το Σελλειώτικο ποτάμι και ροβολάνε μαζί μέχρι πιο κάτω της Κακαβιάς που χύνονται στον Δρύνο ο οποίος το Χειμώνα, ιδιαίτερα σε βροχερές μέρες, παραφουσκώνει και πλημμυρίζει τον κάμπο μέχρι το Τεπελένι.

     Από την αριστερή μεριά μας κάτω στο Γεωργουτσάτι βλέπετε να ανεβαίνει αυτοκινητόδρομος ο οποίος πάει για τους Αγίους Σαράντα, ενώ από την άλλη πλευρά περνούσε ένας παλιός δρόμος ο οποίος ανήκει στην αρχαιότητα και σύνδεε το λιμάνι με τη Δωδώνη, ή ποιος ξέρει που αλλού πήγαινε.

     Η έντονη διαχρονική ζωή των ανθρώπων στην κοιλάδα περιγράφεται στο βιβλίο με λεπτομέρειες. Δεν μένει ούτε σπιθαμή γης χωρίς να αναφερθεί ένα ιστορικό γεγονός, ένας οικισμός, ένα κάστρο, ένα αμφιθέατρο κ.λ.π. Σελίδα την σελίδα αναδιπλώνεται η ιστορία  παρελαύνουν γενεές διαφόρων Ελληνικών φύλων που πέρασαν στο χώρο αυτό σε διαφορετικές εποχές, αλλά και ακμές και παρακμές.

     Αναφέρονται οχυρωμένες πόλεις όπως η Αντιγώνεια, η Δρυόπολη, η Ελαιούσα και άλλες που δυστυχώς μετατράπηκαν σε ερείπια από την καταστροφική μανεία των Ρωμαίων κατακτητών του Αιμίλιου Παύλου που ισοπέδωσαν 70 Ηπειρωτικές πόλεις, ανάμεσα στις οποίες συμπεριλαμβάνονται και αυτές του Χώρου μας (167 π.Χ.)

     Η κοιλάδα της Δρόπολης φέρνει στο σώμα της σφραγίδες αρκετών Ελληνικών φύλων, τονίζει ο συγγραφέας στις σελίδες του βιβλίου, που οι ονομασίες τους μας είναι γνωστές, όπως Δρύοπες, Σελλοί, Ατιντάνες, Δωριοί, Μολοσσοί κ.λ.π. Αυτός ο χώρος στον οποίο ανήκει και το Βοδίνο έβγαλε διαχρονικά επιφανείς άνδρες, αρχίζοντας από τον βασιλιά Πύρο των Ηπειρωτών και συνέχεια η κάθε γενιά έχει να αναφέρει τον δικό της ήρωα, τον δικό της μεγάλο άνδρα. Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου ο αναγνώστης νοιώθει την σπειροειδή ανηφόρα της ιστορίας του Βοδίνου αλλά και του ευρύτερου χώρου μας, μια ιστορία γεμάτη γεγονότα, δράση, ανάπτυξη αλλά συνάμα και καταστροφές. Η τοπική μας ιστορία είναι συνυφασμένη με την Ελληνική ιστορία, με την ύπαρξη του Ελληνικού Έθνους. Αυτή η ιδέα λοιπόν επιβεβαιώνεται σε όλα τα κείμενα του βιβλίου. Ο συγγραφέας προσπάθησε να παρουσιάσει αναμφισβήτητα ντοκουμέντα και αληθινά γεγονότα που μόνο ένας αδαής μπορεί να αντισταθεί και να αρνηθεί μια τόσο μεγάλη αλήθεια. Η ιστορία του Ελληνικού ηρωικού Έθνους, άρα και του χώρου μας, είναι εξίσου μεγάλη. Ο Τηλέμαχος Λαχανάς κατόρθωσε να συμπεριλάβει στο βιβλίο του όλες τις απαραίτητες ιστορικές περιόδους, όλα τα κυριότερα ιστορικά γεγονότα που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην πορεία του χώρου.

     Μετά το πέρασμα των Ρωμαίων και την κατάκτηση της Ελλάδας από αυτούς στα τέλη του αρχαίου κόσμου και ο χώρος μας υποτάχτηκε και συμπεριλήφθηκε στο πεπρωμένο όλου του έθνους μας. Μια ολόκληρη χιλιετία και βάλε ο χώρος μας έζησε σαν Βυζαντινό τμήμα με όλα τα θετικά και αρνητικά της Μεγάλης Αυτοκρατορίας του Βυζαντίου. Είναι η μεσαιωνική ιστορική περίοδος που και στο χώρο μας η γη ήταν το σημαντικό πρόβλημα αλλά το πιο σημαντικό ήταν ο Χριστιανισμός τον οποίο οι κάτοικοι του χώρου μας τον αγκάλιασαν με αγάπη, στοργή και πίστη ευλαβική. Σύντομα αλλά με σαφήνεια ο συγγραφέας μας πληροφορεί και μας γνωστοποιεί για την χιλιόχρονη περίοδο, για το τι συνέβηκε στον χώρο μας, γεγονότα, κινήσεις και κινήματα. Οι αυτόχθων κάτοικοι του χώρου μας σε ειρηνικές περιόδους αναπτύσσονταν σε όλα τα πεδία της ζωής αλλά πυκνά συχνά οι διάφοροι επιδρομείς έφερναν στο χώρο την καταστροφή, τον πόνο, την εξαθλίωση. Στη Δρόπολη, όπως αναφέρει ο συγγραφέας, έγιναν βαρβαρικές επιδρομές το 380 και 397 από τους Βησιγότθους, το 467 από τους Βανδάλους, το 517 από τους Άντες, το 551 από τους Οστρογότθους, τον 6^ο και 7^ο αι. μ.Χ. από τους Σλάβους, τον 9^ο από τους Βούλγαρους και τους Άραβες, αργότερα από τους Σέρβους κ.λ.π. Το 1018 ο Αυτοκράτωρ Βασίλειος Β. ανεξαρτητοποίεισαι την Δρυινούπολη μας. Ο 13^ος ιδιαίτερα αιώνας ήταν ο πιο διαταραγμένος όπου δέσποζαν οι δολοφονίες ηγεμόνων, ο πόλεμος και η αντιπαλότητα για την εξουσία κ.α. έκαναν δύσκολη, βασανιστική και επικίνδυνη τη ζωή των Δρυϊνοπολιτών.

     Την σχεδόν 400/χρονη Τουρκική σκλαβιά ο συγγραφέας την παρουσιάζει σχεδόν σε δυο σελίδες. Από το 1418 που οι Τούρκοι πάτησαν τα άγια χώματα μας οι κάτοικοι του χώρου μας ποτέ δεν υποτάχτηκαν εύκολα. Όλη εκείνη η μαύρη περίοδος της Τουρκικής σκλαβιάς είναι γεμάτη αντιστάσεις, ξεσηκωμούς, ηρωικές πράξεις αυταπάρνησης για να κρατήσουν τον Ορθόδοξο Χριστιανισμό άθικτο στις ψυχές των πιστών του χώρου. Οι Δροπολίτες κράτησαν την πίστη τους, τη θρησκεία τους, τα ήθη και έθιμα τους.

     Ένα από τα πολλά στοιχεία της Χριστιανοσύνης των Δροπολιτών είναι και τα πολλά Μοναστήρια, οι Ναοί, τα εικονίσματα κ.α. που είναι διάσπαρτα σε όλη την επιφάνεια του χώρου μας. Ο συγγραφέας αριθμεί και περιγράφει περιληπτικά το Μοναστήρι του Προφήτη Ηλία κοντά στο Γεωργουτσάτι, τη Μονή Δρυάνου που βρίσκεται στο βουνό του Ζερβατιού, τη Μονή της Αγίας Τριάδας της Πέπελης, τη Μονή Ζωναρίων κοντά στην Κατούνα κ.α.

     Το Βοδίνο έχει τη χάρη να κληρονομεί το όνομα της Μονοβύζας Βοδίνα, ή Μποντίνω, αλλά και άλλες εκδοχές τις οποίες τις αναλύει ο συγγραφέας με τη βοήθεια αρκετών συγγραμμάτων από διάφορους μελετητές. Υπάρχουν σε όλη σχεδόν την Ήπειρο παραλλαγές του λαϊκού θρύλου της Μονοβύζας, της πριγκίπισσας Βοδίνα, οι οποίες στο βιβλίο που έχετε στα χέρια σας μπορείτε να τις διαβάσετε ευχάριστα. Οι θεματικές και ημερολογιακές ανακεφαλαιώσεις που δίνονται συχνά στο βιβλίο βοηθούν τον αναγνώστη να κρατάει στο χέρι του το νήμα της ιστορίας για να μπορεί να προχωρήσει στις επόμενες σελίδες που αποκαλύπτονται νέα δεδομένα, νέα θέματα, η συνέχεια της ιστορίας του χώρου. Από το 1250 μ.Χ. που ο ιστορικός Μυστακίδης ανάγει την ίδρυση του Βοδίνου ο συγγραφέας παρουσιάζει τις κορυφαίες στιγμές της ιστορίας του χωριού του με επιστημονικά δεδομένα. Έτσι από σελίδα σε σελίδα παρελαύνει η ιστορία με τα κυριότερα γεγονότα της, με τα σημαντικότερα πρόσωπα, με τους απλούς εργατικούς δημιουργικούς ανθρώπους κ.α.

     Μερικές κορυφαίες στιγμές όπως ο Ελληνο-Ιταλικός πόλεμος του 40 ο οποίος εν μέρει διεξήχθη στο χώρο μας, γενικά και στο Βοδίνο λόγο της στρατιωτικής του θέσης ιδιαίτερα, δεν άφησε ανέμελο τον συγγραφέα Βοδινιώτη με βαθιά Ελληνική συνείδηση χωρίς να αναφερθεί στον μεγάλο ηρωισμό των πολεμιστών της Ελλάδας που φουριόζικα κατατρόπωναν τους Ιταλούς κατακτητές και τους έδιωχναν από τα ιερά χώματα της πατρίδας.

     Αρκετά παλικάρια και λεβέντες άφησαν τη ζωή τους μαχόμενοι για τη λευτεριά της πατρίδας. Τρία από αυτά πότισαν και τη γη του Βοδίνου με το αγνό τους αίμα, άφησαν τα νεανικά κορμιά τους εκεί στο ύψωμα του Βοδίνου. Οι Βοδινιώτες τα ενταφίασαν σαν παιδιά τους. Δεν θα περιγράψω το κείμενο του συγγραφέα γιατί δεν θέλω να στερήσω από τον αναγνώστη καθόλου από τη συγκινησιακή φόρτιση που εμπεριέχουν οι σελίδες του βιβλίου που περιγράφουν στιγμιότυπα από εκείνα τα γεγονότα.

     Όσο ο ιστορικός χρόνος έρχεται προς τα εδώ τόσο και ο συγγραφέας ακουμπάει όλο και πιο ελαφρά όλο και πιο επιφανειακά τα γεγονότα για να αφήσει πεδίο δράσης σε άλλους που έζησαν πιο κοντά στην πορεία της εξέλιξης του χωριού. Η αναφορά σε μερικές λέξεις-έννοιες φτάνουν να ζωντανέψουν τα συναισθήματα του καθένα που έζησε την περίοδο του ολοκληρωτισμού. Η κάθε λέξη απ’ αυτές μπορεί να γίνει αφετηρία ενός τετραπέρατου κειμένου. Τέτοια κείμενα έχουν μεγάλες αξίες και μένουν στο θησαυροφυλάκιο των ιστορικών γεγονότων του χωριού.

     35 σελίδες του βιβλίου του Τ. Λαχανά είναι αφιερωμένες στα ήθη και έθιμα, παραδώσεις του Βοδίνου καθώς περιγράφονται γιορτές και πανηγύρια, γάμοι και αρραβώνες, παιχνίδια και τοπωνύμια του χωριού. Βέβαια σκόπιμα ο συγγραφέας μόλις που τα αναφέρει αυτά γιατί προσδοκά πως θα παρθούν πιο έμπειροι σε αυτό το πεδίο.

   Τελειώνοντας την τελευταία σελίδα και κλείνοντας το βιβλίο «ΤΟ ΒΟΔΙΝΟ ΤΗΣ ΠΑΝΩ ΔΡΟΠΟΛΗΣ» ο αναγνώστης νοιώθει ιδιαίτερη ικανοποίηση γιατί πλούτυνε περισσότερο το ταμείο των γνώσεων του, ένιωσε αρκετές συγκινήσεις, βγήκε κερδισμένος και ανταμείφθηκε ο κόπος της μελέτης με τον καλύτερο τρόπο.

Αριστείδης Μπούζης

Συνταξιούχος, πρώην Φιλόλογος.

ΑΙΜΑΤΟΒΑΜΜΕΝΕΣ ΜΟΝΕΣ

     Aναφέρεται σε ιστορικές και παραδοσιακές μαρτυρίες για την καταστροφή δυο Μονών που, όπως αναφέρω και στο βιβλίο, «σήμερα βρίσκονται έξω από τα όρια της Ελληνικής Μειονότητας, αν και κάποτε ήταν στον ομφαλό της».

    Η μεν Μονή του Αγίου Νικολάου στα βόρεια του Τσιφλικιού της Κονίσπολης, άγνωστη για τις άλλες περιοχές γιατί δεν υπάρχουν ιστορικές μαρτυρίες, αναδύεται μέσα από το ιστορικό της Κονίσπολης, καθώς πυρπολήθηκε με μπαμπεσιά το 1478 μαζί με καπεταναίους Κονισπολιάτες και ιερείς, σημαίνοντας και την επικράτηση της τουρκικής κατοχής.

  Η δε Μονή του Αγίου Νικολάου της Τσέπου ιδρύθηκε το 665 μ.Χ. Το 1185, επί Ανδρόνικου Ά του Κομνηνού, αναβαθμίστηκε σε Επισκοπή, μέχρι το 1318 που η έδρα της μεταφέρθηκε στο Αργυρόκαστρο. Το πότε καταστράφηκε άγνωστον, μέχρι το 1799 που επανιδρύεται εκ βάθρων. Για την μετέπειτα περίοδο ένας τελειόφοιτος ιατρικής, ο Αργυροκαστρίτης Θωμάς Πετρίδης, ο οποίος κατά τα έτη 1898-1899 ήταν παρών στη Μονή, μας δίδει πληροφορίες για την επανίδρυση και το βίος της μέχρι τις μέρες του. Πληροφορίες που δημοσιεύτηκαν ως πραγματεία σε εφημερίδες της εποχής κεντρίζοντας το ενδιαφέρον και άλλων μελετητών, όπως των Α. Πετρίδη, Ζ. Μολοττό και Ν. Μυστακίδη από την Δρόβιανη, συμβάλλοντας και αυτοί για περισσότερες διευκρινίσεις.

  Το βιβλίο, όπως και τα υπόλοιπα, εξαίρετο και εμπλουτισμένο με φωτογραφίες, αν και ολίγα τα έντυπα.

Όπως έγινε αναφορά και πιο πάνω για να προμηθευτεί κάποιος τα βιβλία ας επικοινωνίσει στον αριθμό του κινητού μου 6975544877.